API Nedir? En Popüler API Servisleri

Açılımı Application Programming Interface olan API özellikle web tabanlı uygulamalar ve programcılıkla uğraşan kişiler için oldukça meşhur bir kavramdır. Bunu eğer daha anlaşılabilir bir şekilde açmak gerekirse Uygulama Programlama Arayüzü olarak ifade edebiliriz. Peki, bu API dediğimiz arayüzler nerelerde kullanılıyor? Bunun için çok geniş, çeşitli alanlarda cevabı vererek konuyu biraz daha genişletebiliriz.

API temelde bir bağlantı arayüzüdür. Bu arayüz ile programa, verilere, sunucu yazılımlarına rahat bir şekilde ulaşım sağlanabilir. Daha açık bir tabirle, iki makinenin konuşmasını sağlayan sistem de diyebiliriz. Hemen bunu örneklendirmek gerekirse bir e-ticaret siteniz var ve doğal olarak alışveriş için banka kartı ile para çekilmesi gerekiyor. İşte bu noktada sistem ile bankanın kartından para çekilmesine izin veren diğer sistem arasındaki bağlantı geneline API diyebiliriz. Yani API aslında web sitelerin işlerini kolaylaştıran bir arayüz. Bu nedenle de çok önemli olduğunu belirtmek gerekiyor.

API için sosyal medyadan da örnekler verebiliriz. Mesela Facebook kullanıyorsanız verilerinizin çekilip ekranda size gösterilmesi API sayesinde oluyor. API ile ekstradan bir altyapı kurulumuna gerek kalmadan direkt olarak iki sistem arasında bağlantı kurulabiliyor. Kısacası pek çok veriyi API’ler sayesinde edinebiliyor, işleyebiliyor ya da değiştirebiliyoruz. Bu anlamda hem web sitelerinde hem de sosyal medya kanallarında API oldukça işlevsel bir araç.

API Çeşitleri

API’nin ne olduğunu ve ne işe yaradığını açıkladıktan sonra şimdi de API çeşitleri nelerdir onlara bakalım. API’ler temelde web tabanlı servisler içerisinde kullanılıyor ve kullanım şekillerine göre sınıflandırılıyor. Bu anlamda kullanım amaçlarına göre API çeşitlerini değerlendirmek daha doğru olacaktır.

Dahili API

Bu API türü sadece belirli kişi ya da alanlarda kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Buna örnek vermek gerekirse bir şirketin farklı departmanlar için geliştirdiği API’leri gösterebiliriz. Bunlar dahili API olarak bilinirler.

Açık API

Adından da anlaşılacağı üzere herkesin kullanımına izin verilen API çeşitleridir. Bunların yaygın adı Open API’dir. Az önce bahsettiğimiz Dahili API’lerin tam tersidir. Herkes tarafından kullanabilirler.

Partner API

Farklı şirketlerin belirli bir iş ortaklığı üzerinde yürüttükleri operasyonlar için geliştirilmiş API’ler partner API’lerdir. Bunlar firmalar arasında koordinasyon sağlanmasına yardımcı olurlar.

API çeşitleri bir de mimarilerine yani temellendirildiği yapılar üzerinden çeşitlendirilir ve sınıflandırılır. Bunları da şu şekilde açabiliriz:

Rest API

Rest API, URI (Uniform Resource Identifier) adreslerini kullanarak HTTP protokolü ile çalışırlar. Veri alışverişini sağlayabilmek için HTTP isteklerinden (Request) GET, POST, PUT, DELETE gibi komutları kullanırlar. Rest API hem kullanışlı hem de hafiftir. Bu sebeple de API kullanırken en sık tercih edilenlerden bir tanesidir.

SOAP API

Açılımı Simple Object Access Protocol olan SOAP veri transferini çok daha sıkı bir güvenlik protokolü ile yapan API’dir. Bu mimari içerisinde API’nın kullandığı format XML’dir. Yapılandırma açısından bakarsak Rest API’ye göre biraz daha zordur. Ancak güvenli bir bağlantı sağladığı söylendiği için de tercih sebebi olabilmektedir.

API çalışma mantığı

API’lerin iki sistemi birbirine bağlayan bir arayüz olduğundan bahsetmiştik. Herhangi bir yazılım veya veri tabanı arasındaki güvenli bağlantıyı sağlayan bir sistemdir. Peki, API çalışma mantığı nasıl oluyor? Öncelikle alıcı programdan bir istek yani API çağrısı geliyor. Bu gelen çağrı URI aracılığı ile web sunucusuna filli olarak işleniyor. İstek sonrasında API bir web sunucusu ya da harici programa çağrıda bulunuyor. Sunucu bu çağrı sonucunda istenen bilgileri API’ye bir yanıt şeklinde aktarıyor. Sonrasında API istek yapan alıcı program hangisi ise ona önceden aldığı o verileri iletmeye başlıyor. API’nin genel olarak çalışma mantığı bu şekildedir.

API’nın çalışma mantığını bir örnek üzerinden anlatmak gerekirse çok büyük bir kütüphanede, eski dokümanların olduğunu varsayalım. Bu dokümanlara ise düzenli olarak erişmeniz gerekiyor ancak kütüphanenin bölümleri çok fazla. Bu birimlerden ulaşmak istediğiniz bölüm için size yetki veriliyor. Bu yetkiyi de bir anahtar olarak düşünelim. Kütüphane merkezinden size yetkinize uygun olarak bir API yani anahtar veriliyor. Bu anahtar sayesinde size tanımlanmış olan odalarda, sıralardan dilediğiniz dosyaları dilediğiniz şekilde almaya olanak tanınıyor.

Burada sizin için tanımlanmış olan anahtar yani API işinizi düzenli bir şekilde yapabildiğiniz gibi size güvenlik de sağlıyor. Bu örnekte her ziyaretçi bir istemci program oluyor. Program kütüphaneye istek gönderiyor ve API sayesinde o istediği veriye ulaşabiliyor. Özellikle son yıllardaki mobil ya da internet bankacılığında da API sistemi yaygın şekilde kullanılıyor. Akıllı telefonlara kurulan banka aplikasyonları bankaların API sistemleri sayesinde hesabınıza girmenize işlem yapmanıza olanak tanıyor. Bu arayüz API’leri temsil ediyor.

API dediğimiz şey sizin bankanın sadece sınırlı bölgelerinde, size izin verilerin yerlerinde işlem yapmanıza olanak tanır. Zaten bankaların kendi işletim sistemi telefondaki uygulamalardan çok daha farklıdır. Bu iki farklı yazılım arasındaki bağlantıyı API sayesinde kurmak mümkün olabiliyor. API sayesinde iki programın sistemin yazılım dili farklı bile olsa iletişim kurmak mümkün olabiliyor.